Rynek audiobooków dynamicznie rośnie. W ostatnich latach obserwuje się wyraźne zwiększenie zainteresowania literaturą w formie dźwiękowej. Coraz więcej czytelników – a raczej słuchaczy – sięga po książki audio, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Skąd bierze się ten trend? Dlaczego audiobooki zyskują tak dużą sympatię i czy mają szansę wyprzedzić tradycyjne formy czytelnictwa?
Dane i statystyki – skala zjawiska
Z raportów rynkowych wynika, że w samych Stanach Zjednoczonych w 2023 roku sprzedano audiobooki o wartości ponad 2 miliardów dolarów. W Polsce wzrost również jest zauważalny. Platformy takie jak Storytel, Audioteka, Empik Go czy Legimi regularnie zwiększają liczbę abonentów i tytułów dostępnych w wersji audio.
Według danych Biblioteki Narodowej z 2023 roku już co piąta osoba korzystająca z książek wybiera audiobooki. W grupie wiekowej 25-45 lat ten odsetek jest jeszcze wyższy. Trend ten nie dotyczy tylko literatury rozrywkowej – rośnie również popularność audiobooków edukacyjnych, biznesowych i biograficznych.
Z czego wynika wzrost zainteresowania audiobookami?
1. Wygoda i mobilność
Audiobooki pozwalają słuchać książek podczas wykonywania codziennych czynności – jazdy samochodem, gotowania, sprzątania, spacerów. Nie trzeba rezerwować specjalnego czasu na lekturę. Można wchłaniać treść w tle, co przy dzisiejszym tempie życia jest ogromnym atutem.
2. Rosnąca dostępność platform i tytułów
Wzrost liczby aplikacji oraz wygodne modele subskrypcyjne (np. nielimitowany dostęp za miesięczną opłatę) zachęcają do korzystania. Coraz więcej nowości ukazuje się równocześnie w wersji drukowanej, e-bookowej i audio.
3. Technologia wspiera słuchanie
Nowoczesne smartfony, słuchawki bezprzewodowe i asystenci głosowi sprawiają, że słuchanie audiobooków jest technicznie łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Dodatkowo wiele aplikacji pozwala regulować tempo odtwarzania, dodawać zakładki czy synchronizować postęp między urządzeniami.
4. Jakość nagrań i lektorów
Współczesne audiobooki są często produkowane na bardzo wysokim poziomie – z udziałem znanych aktorów, efektami dźwiękowymi i starannym montażem. W Polsce popularność zdobywają lektorzy tacy jak Krzysztof Gosztyła, Filip Kosior, Anna Dereszowska czy Maciej Stuhr, których interpretacje przyciągają odbiorców.
5. Alternatywa dla osób z trudnościami w czytaniu
Audiobooki są idealnym rozwiązaniem dla osób z dysleksją, problemami ze wzrokiem czy koncentracją. Dają dostęp do treści osobom, które w innej formie miałyby trudność z jej przyswojeniem.
6. Przyswajanie treści w inny sposób
Niektórzy łatwiej zapamiętują treści słyszane niż czytane. Audiobooki pozwalają wejść w świat narracji w bardziej emocjonalny sposób, zwłaszcza gdy interpretacja lektorska jest zaangażowana i ekspresyjna.
Za co lubimy audiobooki?
- Oszczędność czasu: można słuchać w ruchu, bez konieczności rezygnacji z innych zajęć
- Uniwersalność: jedna aplikacja, setki książek zawsze pod ręką
- Komfort dla zmęczonych oczu: brak konieczności patrzenia w ekran czy papier
- Możliwość słuchania po zmroku: bez potrzeby zapalania światła czy korzystania z czytnika
- Różnorodność treści: dostępne są nie tylko powieści, ale i reportaże, podcasty, dramaty, biografie, poradniki
Poznaj również: popularne audiobooki LGBTQ+
Audiobook a tradycyjna książka – uzupełnienie, nie konkurencja
Chociaż część osób obawia się, że audiobooki mogą „wypierać” tradycyjne książki, dane pokazują coś innego. Dla wielu osób to nie konkurencyjne, a komplementarne formaty. Ci, którzy słuchają audiobooków, często również czytają e-booki lub książki papierowe. Zmienia się jedynie kontekst: papier do czytania w ciszy, audio do słuchania w drodze lub wieczorem.
Ciekawostki i obserwacje z rynku
- Audiobooki stają się częścią popkultury – niektóre premiery audio są zapowiadane jak filmy, z trailerami i spotami promocyjnymi
- Wzrost popularności serwisów subskrypcyjnych zmienił sposób korzystania z literatury – użytkownicy częściej testują nowe gatunki i autorów
- W 2024 roku Amazon rozpoczął testowanie audiobooków z elementami interaktywnymi, łącząc narrację z wyborem ścieżek fabularnych
- W Polsce przybywa niezależnych twórców, którzy samodzielnie nagrywają i dystrybuują swoje książki audio
Audiobooki a edukacja i rozwój osobisty
Nie tylko beletrystyka zyskuje na słuchalności. Coraz więcej osób słucha audiobooków z zakresu psychologii, rozwoju osobistego, historii czy nauk społecznych. Ułatwia to przyswajanie wiedzy w formie przystępnej i nieprzeładowanej akademickim językiem. Książki non-fiction w wersji audio są popularne zwłaszcza wśród przedsiębiorców, studentów i osób aktywnych zawodowo.
Czy audiobooki mają ograniczenia?
Tak – nie każda treść nadaje się do słuchania. Książki z tabelami, grafikami, przypisami czy interaktywną strukturą (np. podręczniki, komiksy, albumy) tracą na wartości w wersji audio. Dodatkowo nie każdy czytelnik lubi przetwarzać informacje słuchowo. Dla wielu osób cisza i kontakt z tekstem na papierze pozostają niezastąpione.
Warto wiedzieć
Wzrost popularności audiobooków to naturalna odpowiedź rynku wydawniczego na zmieniające się potrzeby i styl życia czytelników. Wygoda, dostępność, jakość realizacji i różnorodność treści sprawiają, że forma audio staje się nie tylko alternatywą, ale integralnym elementem współczesnej kultury literackiej. Audiobooki nie zastąpią tradycyjnych książek, ale będą je skutecznie uzupełniać – odpowiadając na potrzeby tych, którzy chcą słuchać, gdy nie mogą czytać.