Literatura dotycząca tematyki LGBTQ+ staje się coraz bardziej widoczna na rynku wydawniczym, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Książki o lesbijkach poruszają różnorodne tematy, od osobistych historii miłosnych po szerokie konteksty społeczne i kulturowe. Przedstawiamy wybrane tytuły polskich i zagranicznych autorów, które w sposób znaczący przyczyniły się do reprezentacji lesbijek w literaturze.
Książki o lesbijkach – literatura LGBT na plan!
„Zanim znów zapadnie noc” autorstwa Marii Konopnickiej
Maria Konopnicka, polska pisarka i poetka, choć znana głównie z twórczości patriotycznej, w swojej korespondencji i utworach pośrednio nawiązywała do relacji z kobietami. „Zanim znów zapadnie noc” to zbiór listów i wierszy, które oferują wgląd w uczucia i relacje autorki, niejednokrotnie interpretowane jako wyraz jej miłości do kobiet. Choć dzieło to nie jest typową powieścią o lesbijkach, stanowi ważny element polskiej literatury queer.
„Zimny wiatr” autorstwa Izabeli Filipiak
„Zimny wiatr” to jedno z ważniejszych dzieł w polskiej literaturze lesbijskiej. Izabela Filipiak, uznana pisarka, przedstawia w tej powieści życie głównej bohaterki, która zmaga się z odkrywaniem swojej tożsamości seksualnej w trudnych realiach polskiej prowincji lat 90. Książka porusza tematy takie jak homofobia, poszukiwanie własnej tożsamości oraz potrzeba akceptacji.
„Kamienne tablice” autorstwa Wojciecha Kuczoka
Wojciech Kuczok, ceniony polski prozaik, w „Kamiennych tablicach” przedstawia historię miłosną dwóch kobiet na tle surowego, patriarchalnego społeczeństwa. Kuczok z dużą wrażliwością portretuje emocje i dylematy swoich bohaterek, nie stroniąc od trudnych tematów, takich jak społeczny ostracyzm czy wewnętrzna walka z własnymi pragnieniami.
„Pani Dalloway” autorstwa Virginii Woolf
Virginia Woolf, brytyjska pisarka, w „Pani Dalloway” ukazuje dzień z życia Clarissy Dalloway, która przygotowuje się do wydania przyjęcia. Przeplatające się wspomnienia i refleksje prowadzą do odkrycia relacji Clarissy z Sally Seton, jedną z najważniejszych kobiet w jej życiu. Woolf subtelnie bada emocjonalną i erotyczną więź między kobietami, co czyni „Panią Dalloway” ważnym tekstem w kanonie literatury lesbijskiej.
„Anka. LGBT” autorstwa Oli Maj
Osadzona w polskich realiach opowieść o tytułowej Ance – dziewczynie z małego miasteczka, która mierzy się z problem swojej seksualności, prześladowaniem w szkole, odtrąceniem i utratą ukochanej osoby, a potem wyrusza na studia, a jej życie staje się jeszcze bardziej skomplikowane. Powieść dla tych, którzy lubią książki o lesbijkach w wielowymiarowym wydaniu, które nie oszczędza bólu, ale i daje nadzieję na szczęście.
„Niebieskie oczy brunetki” autorstwa Rity Mae Brown
Amerykańska powieść „Niebieskie oczy brunetki” autorstwa Rity Mae Brown to klasyka literatury LGBTQ+. Opowiada o Molly Bolt, młodej, pewnej siebie dziewczynie, która odkrywa swoją seksualność i podejmuje próbę odnalezienia się w świecie pełnym uprzedzeń. Powieść jest nie tylko historią miłosną, ale także manifestem afirmacji życia i odważnej walki o własne prawa.
„Portret damy” autorstwa Henry’ego Jamesa
Choć „Portret damy” Henry’ego Jamesa nie jest bezpośrednio książką o lesbijkach, subtelnie porusza tematykę kobiecej niezależności i emocjonalnej bliskości między kobietami. Isabel Archer, główna bohaterka, nawiązuje skomplikowaną i emocjonalną relację z Madame Merle, co niektórzy krytycy interpretują jako przykład ukrytego homoerotyzmu w literaturze XIX wieku.
„Tłumaczka” autorstwa Martyny Bunda
Martyna Bunda, polska pisarka i dziennikarka, w swojej powieści „Tłumaczka” przedstawia historię silnej kobiety, która zmaga się z własną tożsamością oraz relacjami z innymi kobietami. Książka jest osadzona w trudnych realiach historycznych Polski XX wieku, co dodaje jej dodatkowego wymiaru społeczno-politycznego. „Tłumaczka” to nie tylko opowieść o miłości, ale także o walce o własne miejsce w świecie.
„Podróż Balthazara” autorstwa Renaty Lis
Renata Lis, polska eseistka i pisarka, w książce „Podróż Balthazara” podejmuje tematykę tożsamości i przynależności, odnosząc się do życia oraz twórczości Balzaka i Prousta. Choć książka nie jest klasyczną powieścią o lesbijkach, zawiera liczne wątki homoseksualne oraz refleksje na temat różnorodności seksualnej w literaturze. Dzieło Lis jest przykładem erudycyjnej prozy, która poprzez literackie nawiązania i osobiste wyznania eksploruje złożoność ludzkich uczuć.
„Niebieskie jest ciepłym kolorem” autorstwa Julie Maroh
„Niebieskie jest ciepłym kolorem” to francuska powieść graficzna autorstwa Julie Maroh, która zdobyła międzynarodową sławę dzięki ekranizacji w 2013 roku. Książka opowiada o miłości między dwoma młodymi kobietami, Clarą i Emmą, która przechodzi przez różne etapy ? od odkrywania pierwszych uczuć, przez radości, aż po trudne momenty rozstania. Powieść porusza ważne tematy takie jak akceptacja własnej tożsamości, coming out oraz społeczne reakcje na związek lesbijek.
„Cena soli” autorstwa Patricii Highsmith
Patricia Highsmith, znana z thrillerów psychologicznych, w „Cenie soli” (wydanej także jako „Carol”) przedstawia subtelną i pełną napięcia historię miłosną między Therese Belivet, młodą projektantką, a Carol Aird, starszą, zamożną kobietą. Powieść ta, oparta na własnych doświadczeniach Highsmith, wyróżnia się szczęśliwym zakończeniem, co było rzadkością w literaturze lesbijskiej tamtych czasów. „Cena soli” to dzieło, które zyskało ogromną popularność i zostało zekranizowane w 2015 roku w filmie „Carol” z Cate Blanchett i Rooney Marą w rolach głównych.
„Dzieci północy” autorstwa Salman Rushdie
Choć „Dzieci północy” Salmana Rushdiego nie jest książką stricte o lesbijkach, to jednak zawiera wątki homoseksualne, które warto przytoczyć. Powieść ta, osadzona w Indiach, przedstawia skomplikowane losy wielu postaci, w tym kobiecych, których relacje i uczucia przekraczają tradycyjne ramy społecznych norm. Rushdie, z charakterystyczną dla siebie wnikliwością, bada różne formy miłości i tożsamości, co czyni jego dzieło istotnym w kontekście szerokiej reprezentacji seksualności w literaturze.
„Niebieskie usta” autorstwa Renaty Górskiej
Renata Górska, polska autorka powieści obyczajowych, w „Niebieskich ustach” prezentuje historię młodej kobiety, która odkrywa swoją orientację seksualną w trudnym środowisku małego miasteczka. Powieść porusza kwestie tożsamości, akceptacji oraz społecznych oczekiwań, z którymi musi zmierzyć się główna bohaterka. „Niebieskie usta” to opowieść o poszukiwaniu siebie i odwadze do życia zgodnie z własnymi pragnieniami.
„Fingersmith” autorstwa Sarah Waters
Sarah Waters, brytyjska pisarka znana z tworzenia literatury queer, w powieści „Fingersmith” zabiera czytelników w fascynującą podróż po wiktoriańskiej Anglii. Książka ta, pełna intryg, oszustw i zwrotów akcji, opowiada o miłości między dwoma kobietami ? Susan Trinder i Maud Lilly. Waters zręcznie łączy elementy kryminału, romansu i gotyckiej powieści, tworząc wielowarstwową narrację, która zaskakuje czytelnika aż do ostatnich stron.
„Lesbijka” autorstwa Dorothy Allison
Dorothy Allison, amerykańska pisarka i aktywistka, w swojej powieści „Lesbijka” (oryg. „Bastard Out of Carolina”) podejmuje temat trudnego dorastania w biednej rodzinie na Południu Stanów Zjednoczonych. Choć książka ta nie koncentruje się wyłącznie na relacjach lesbijskich, porusza temat przemocy, tożsamości seksualnej oraz trudnej drogi do akceptacji siebie. Allison pisze z niezwykłą szczerością i emocjonalnym zaangażowaniem, co czyni jej powieść ważnym głosem w literaturze LGBTQ+.
„Middlesex” autorstwa Jeffrey’a Eugenidesa
„Middlesex” Jeffrey’a Eugenidesa, choć głównie znane jako powieść o interseksualności, porusza również tematykę lesbijską poprzez losy bohaterki Calliope. Eugenides w mistrzowski sposób przedstawia trudności związane z odkrywaniem i akceptacją własnej tożsamości płciowej oraz seksualnej. Powieść, która zdobyła Nagrodę Pulitzera, jest epicką sagą rodzinną, w której historia miłości i poszukiwania siebie splata się z tłem historycznym i kulturowym XX wieku.
„Orlando” autorstwa Virginii Woolf
„Orlando” Virginii Woolf to wyjątkowe dzieło w literaturze światowej, które w oryginalny sposób eksploruje temat płynności płci i tożsamości. Tytułowy bohater, który w trakcie powieści przechodzi przemianę z mężczyzny w kobietę, angażuje się w różne relacje romantyczne, w tym z kobietami. Powieść, inspirowana życiem Vity Sackville-West, jest jednym z najważniejszych tekstów literatury queer, łączącym w sobie refleksje na temat genderu i seksualności z olśniewającym stylem literackim.
„Tipping the Velvet” autorstwa Sarah Waters
Kolejna powieść Sarah Waters, „Tipping the Velvet”, to fascynująca historia osadzona w XIX-wiecznej Anglii, która opowiada o życiu Nan King, młodej kobiety odkrywającej swoją tożsamość seksualną jako lesbijka. Powieść pełna jest żywych opisów londyńskiego życia teatralnego oraz głębokich relacji między kobietami. Waters, poprzez swoją mistrzowską narrację, wciąga czytelnika w skomplikowany świat emocji, miłości i seksualności, nadając głos postaciom, które w tradycyjnej literaturze często były marginalizowane.
„The Color Purple” autorstwa Alice Walker
„The Color Purple” autorstwa Alice Walker to klasyka literatury amerykańskiej, która zdobyła Nagrodę Pulitzera oraz National Book Award. Powieść opowiada o życiu Celie, Afroamerykanki żyjącej na południu Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku, która zmaga się z ubóstwem, przemocą oraz odkrywaniem swojej seksualności. Relacja Celie z Shug Avery, piosenkarką i niezależną kobietą, odgrywa kluczową rolę w jej rozwoju emocjonalnym i seksualnym. Książka porusza trudne tematy, takie jak rasizm, seksizm i homofobia, ale jednocześnie jest opowieścią o nadziei, sile i miłości.
Literatura lesbijek, zarówno polska, jak i zagraniczna, oferuje szeroki wachlarz tematów i stylistyk, które odpowiadają na różnorodne potrzeby czytelników. Od klasycznych powieści po współczesne dzieła, książki te nie tylko ukazują życie lesbijek, ale także przyczyniają się do większej widoczności i akceptacji społecznej dla różnorodnych tożsamości seksualnych. Warto sięgać po te tytuły, aby zrozumieć złożoność ludzkich relacji i docenić bogactwo literatury LGBTQ+.