Czy pneumatyka może istnieć bez sprężarki ?

Jednym z podstawowych urządzeń z zakresu, który obejmuje pneumatyka jest sprężarka, nazywana również kompresorem. Jej funkcjonowanie polega na podwyższaniu ciśnienia gazu lub spowodowaniu jego przepływu. Podstawą działania jest występowanie kilku ciśnień i ich wzajemne zależności. Ciśnienie ssawne jest niższe od cieśnienia atmosferycznego, ale tylko minimalnie. Natomiast ciśnienie tłoczne ma wartość znacznie wyższą niż atmosferyczne. Istnieje też specyficzny rodzaj kompresorów, czyli pompy próżniowe. Wtedy to, ciśnienie ssawne jest o wiele niższe od atmosferycznego, a tłoczne z kolei tylko trochę  od niego wyższe.

Sprężarki podczas funkcjonowania wytwarzają znaczącą ilość ciepła. Zatem ich układ chłodzenia jest zbliżony do tego z silnika spalinowego. W przypadku mniejszych, zastosowane jest chłodzenie bezpośrednie, a przy większych występuje pośrednie z chłodnicą.

Kompresory, tak jak i siłowniki pneumatyczne, wykorzystuje się je nie tylko w przemyśle, gdzie pełnią funkcję napędu wielu narzędzi (wiertarek, szlifierek, młotów) oraz są używane do pompowania opon samochodowych czy przetłaczania gazu ziemnego, ale również w prywatnych gospodarstwach, w których są elementami odkurzacza, suszarki do włosów czy wentylatora.

Wyjątkowo popularnym rodzajem sprężarki jest tłokowa. Możemy ją spotkać albo jako jednostopniową, albo też jako dwustopniową, wyposażoną w smarowanie olejowe lub bezolejową. Poszczególne modele charakteryzują się również odpowiednią liczbą cylindrów w układach. W przypadku wersji jednostopniowej zwiększenie ciśnienia gazu zależy bezpośrednio od ruchu tłoku w cylindrze. Powoduje to, iż zaliczamy ją do sprężarek objętościowych, a jej działanie jest zbliżone do pompy tłokowej. Jeśli zaś chodzi o dwustopniowe sprężarki tłokowe, to są one pokaźnych rozmiarów, cylinder niskiego ciśnienia stoi w pionie, a cylinder wysokiego ciśnienia ułożony jest w pozycji poziomej.

Innym rodzajem jest sprężarka śrubowa, gdzie jak sama nazwa wskazuje, sprężanie gazu to efekt pomniejszającej się przestrzeni pomiędzy śrubami od otworów ssawnych do otworów tłocznych. Rozmiar sprężu, czyli stosunku sprężania, a więc wielkość będącej stosunkiem ciśnienia tłocznego do ciśnienia ssawnego, używana do określenia wydajności sprężarki, zależy od jej konstrukcji. Sprężarki śrubowe przeznaczone nie tylko do przemysłu, ale także użytku w gospodarstwach domowych, mają ambicje być urządzeniami przyjaznymi dla człowieka, zatem dba się, aby ich rozmiary były jak najmniejsze, a rozruch i praca możliwie pozbawione wibracji. Właśnie dlatego wyposaża się je w tłumiki wibracji. Stosuje się je m.in. na budowach, gdzie pełnią funkcję zasilania sprężonym powietrzem potrzebnych tam maszyn.

Poza tym podziału sprężarek możemy dokonać ze względu na wyporowe (wśród nich; omówione już tłokowa i śrubowa, a także membranowa, spiralna, łopatkowa, Roots) i przepływowe (promieniowa, diagonalna, osiowa, wirowa, Compex).  Istotnym kryterium jest także miejsce używania sprężarek, w związku z czym występują kompresory stacjonarne, czyli zamontowane w stałym punkcie, oraz mobilne, które można przetransportować tam, gdzie zachodzi potrzeba jej użycia.